دكتر جواد هیئت ، فرزند علی هیئت ، مجتهد و رئیس سابق دیوان كشور، در سال ۱۳۰۴ در تبریز به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی و متوسطه و دوسال اول رشته پزشكی را در ایران گذرانده و به استانبول رفت و پس از اخذ دكترای پزشكی ، دوره تخصصی جراحی را در استانبول و پاریس به پایان رساند و در سال ۱۳۳۱ به ایران بازگشت . در مدت ۴۸ سال طبابت و جراحی در تهران ، به تدریس و تألیف كتاب ها و مقالات جراحی پرداخت و در فاصله سال های ۵۵ ـ ۱۳۴۳ ، مجله دانش پزشكی را منتشر نمود . ( در این مجله بیش از پنجاه مقاله علمی به قلم او چاپ شده است ) . در كنار جراحی عمومی ، جراحی قلب را آغاز كرد و در سال ۱۳۴۱ برای اولین بار در ایران موفق به انجام جراحی قلب باز شد . در سال ۱۳۴۷ اولین عمل پیوند كلیه را در تهران و اولین پیوند قلب سگ ها را در ایران با موفقیت انجام داد . ( دكتر ابتدا روی سگ ها كه تا آن زمان در كشور ما بی سابقه بود ماشین قلب و ریه مصنوعی را به كار گرفت و بعد از عمل جراحی روی ۲۵ سگ در بیمارستان شهربانی ماشین فوق الذكر را در جراحی قلب انسان با موفقیت به كار برد . ) از سال ۱۳۴۲ به نمایندگی ایران در « انجمن بین المللی جراحی » و از سال ۱۳۶۲ به عضویت « آكادمی جراحی پاریس » انتخاب شد . تاكنون بیش از ۲۵ مقاله و سخنرانی از او در كنگره های بین المللی جراحی به زبان های فرانسه ، انگلیسی در مجلات معتبر پزشكی خارجی چاپ شده است .
دكتر هئیت به موازات مطالعات و تألیفات پزشكی در توركولوژی و فلسفه و اسلام شناسی نیز صاحب مطالعه و اهل نظر است و بعد از انقلاب اسلامی با همكاری چند نفر از دوستان صاحب قلم خود ، مجله وارلیق را به زبان های تركی و فارسی منتشر نموده و در زمینه توركولوژی شخصأ بیش از صد مقاله در این مجله نوشته است .

علاوه بر اثر حاضر ( سیری در تاریخ زبان و لهجه های تركی ) و آنچه یاد شد ، تألیفات او از این قرار است :

* ترومبوز و قلبیت و درمان آن ( ۱۳۳۵ )

* نگاهی به تاریخ ادبیات آذربایجان ( دوجلد )

* مقایسه اللغتین ( مقایسه فارسی و تركی ۱۳۶۲ )

* زبان وادبیات تركی آذربایجان در قرن بیستم ( گزارش به تركی استانبولی در چهارمین كنگره بین المللی توركولوژی ـ استانبول ۱۳۶۴ )

* نگاهی به تاریخ و فرهنگ تركان ( ۱۳۶۵ )

* آذربایجان شفاهی خلق ادبیاتی ( ۱۳۶۷ )

* ادبیات شناسـلیق ( ۱۳۷۴ )

*خلاصه تاریخ فلسفه غرب ( آماده چاپ )

از هفت جلد كتاب درباره توركولوژی پنج جلد آن در باكو و یك جلد ( نگاهی به تارخ و فرهنگ تركان ) در آنكارا ازطرف وزارت فرهنگ به تركی استانبولی به چاپ رسیده است . علاوه بر این دكتر هئیت ، مقالات علمی از تحقیقات خود را درباره توركولوژی ، تركی سنقر، تركی خلج و تركی خراسانی تهیه و در كنگره های جهانی توركولوژی ارائه نموده و به عضویت فرهنگستان زبان تركیه انتخاب شده است .

دكتر هئیت از طرف دانشگاههای استانبول ، باكو و نخجوان عناوین دكترای افتخاری و پروفسـوری دریافت نموده و سالهاست به عنوان یكی از مراجع ترك شناسی در جهان شناخته شده است . دكتر هئیت هنوز هم به فعالیت جراحی و فرهنگی ادامه می دهد . ایشان متأهل و دارای پنج دختر می باشند كه دو دخترش پزشك شده اند .



***

تبریز شهر اولین ها نوشته مرحوم دكتر صمد سرداری نیا